I. Tìm hiểu về Tỷ lệ R (Ratios) Q3/Q1
1. Tỷ lệ R (Ratios) là gì?
Về bản chất, Tỷ lệ R xác định khả năng dòng chảy thấp của đồng hồ nước. Tỷ lệ R được xác định theo tiêu chuẩn đo lường quốc tế OIML R49 để đo nước và được xác minh độc lập thông qua chế độ thử nghiệm tiêu chuẩn hóa và toàn diện.
Mỗi đồng hồ nước được xác định bởi tốc độ dòng chảy cố định hoặc Q3. Ở Úc, đối với đồng hồ đo dân dụng (thường là đồng hồ cỡ 20 mm), giá trị Q3 là 4.000 l/h hoặc 4 kL/h.
Sau đó, mỗi đồng hồ đo được phân loại bằng Tỷ lệ R theo tốc độ dòng chảy mà đồng hồ đo trong khoảng + hoặc – 5% hoặc Q1 và + hoặc – 2% hoặc Q2 sau khi kiểm tra độ bền xác định. Đây là lý do tại sao Tỷ lệ R đôi khi được gọi là Q3/Q1.
- Lưu lượng vĩnh viễn (Q3) = 4.000 l/h (lưu lượng hoạt động)
- Lưu lượng tối đa (Q4) = 1,25 x Q3 = 5.000 l/h
- Lưu lượng tối thiểu (Q1 @ R200) = 20 l/h
- Lưu lượng chuyển tiếp (Q2) = 1,6 x Q1 = 32 l/h
2. Tại sao tỷ lệ R lại quan trọng đối với tài chính?
Theo dữ liệu do WSAA công bố, doanh thu sử dụng chiếm 36% tổng doanh thu của Australian Utilities. Mặc dù tối đa hóa doanh thu và lợi nhuận không phải là ưu tiên cao nhất đối với Tiện ích, nhưng phí sử dụng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì khả năng chi trả và đảm bảo nguồn nước cho các thế hệ tương lai. Tỷ lệ R càng tốt thì việc tính phí sử dụng càng hiệu quả sẽ mang lại một tương lai bền vững và giảm thiểu việc tăng cước phí.
Tỷ lệ R cũng là yếu tố đóng góp chính cho Phí cố định. Điều rất phổ biến ở các Cơ quan Tiện ích Nước là các đồng hồ lớn có kích thước quá lớn cho ứng dụng của chúng, dẫn đến việc đo lượng nước không đủ ở mức dòng chảy thấp. Vấn đề nan giải đối với Công ty Điện lực là việc đo lượng nước không đúng về mặt kinh tế sẽ có giá trị thấp hơn chênh lệch trong phí cố định. Trong một số trường hợp, kích thước kết nối do khách hàng yêu cầu. Đồng hồ lớn hơn với sự trợ giúp của Tỷ lệ R tốt hơn Tiện ích để duy trì mức sạc cố định và thu hồi nước
3. Tại sao tỷ lệ R lại quan trọng đối với nước không có doanh thu (Non-Revenue Water)?
Nước không có doanh thu (Non-Revenue Water - thất thoát thất thu nước) có hai thành phần chính; sự mất mát (thất thoát thực tế) và lượng nước đã tiêu thụ nhưng không đo lường được (thất thoát rõ ràng).
Với từ 10% đến 40% lượng nước đi qua đồng hồ nước dân dụng xảy ra ở dòng chảy thấp và nếu đồng hồ lắp đặt tại hiện trường không có khả năng đo chính xác những dòng chảy thấp này; bản thân đồng hồ nước đã trở thành một yếu tố góp phần dẫn đến Nước Không có Doanh thu (thất thoát thất thu nước).
Tỷ lệ R trở thành một khả năng quan trọng khác giúp giảm thiểu thất thoát nước. TasWater đã thực hiện một nghiên cứu cho thấy đồng hồ iPERL của Sensus với Tỷ lệ R800 đo được lượng nước nhiều hơn 8% so với đồng hồ hiện tại có tỷ lệ R200. Nếu NRW là 12% thì NRW sẽ giảm gần 60%.
4. Tại sao Tỷ lệ R lại quan trọng đối với Khách hàng?
Tính phí sử dụng được đưa ra nhằm giúp khuyến khích khách hàng tiết kiệm nước nhằm tránh việc chính phủ phải tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng nước và nước thải quy mô lớn và tốn kém. Một khu vực chung nước thường được sử dụng nhưng không đo lường là khi khách hàng bị rò rỉ. Từ 20% đến 40% khách hàng bị rò rỉ bất cứ lúc nào và điều này có thể chiếm tới 15% lượng tiêu thụ trong tổng lượng tiêu thụ.
Rò rỉ của khách hàng không được đo lường và không được khắc phục sẽ có hai tác động, thứ nhất là chúng được tất cả các khách hàng khác trợ giá và thứ hai là rò rỉ làm tăng thêm tải trọng cơ sở của cơ sở hạ tầng, đòi hỏi cơ sở hạ tầng phải lớn hơn. Tỷ lệ R tốt hơn giúp Khách hàng chịu trách nhiệm về sự rò rỉ và thanh toán lượng nước họ sử dụng hoặc sửa chữa rò rỉ.
Đối với khách hàng dân cư, phần lớn mức sử dụng của họ sẽ được phân loại là sử dụng không liên tục và họ sử dụng 10% mức tiêu thụ ở mức lưu lượng thấp. Tỷ lệ R càng tốt thì khả năng đo lượng nước này của đồng hồ nước ở lưu lượng thấp càng tốt.
Tỷ lệ R trở thành một khả năng quan trọng giúp duy trì mức phí cố định và mức sử dụng thấp hơn, giúp khách hàng có thể tác động tốt hơn đến hóa đơn của họ trong tương lai.
5. Đồng hồ đo của chúng ta nên có tỷ lệ R như thế nào?
Tỷ lệ R càng cao thì càng tốt. Yêu cầu tối thiểu của Úc đối với NMI R49 là R200, tỷ lệ tốt nhất trong phân khúc đối với đồng hồ đo dân dụng được sử dụng ở Úc là R800. Khi đồng hồ nước lớn hơn thì tác động của Tỷ lệ R cũng tăng theo. Ví dụ, đối với ứng dụng 40mm, tỷ lệ R315, thường được sử dụng ở Úc ngày nay, đạt được tốc độ dòng chảy tối thiểu (Q1) là 50 l/h. Tỷ lệ hiện có tốt nhất ở Úc của R800 đạt được Q1 là 20 l/h. Dưới Q1 không có xác minh về khả năng đo lường. Điều này có nghĩa là trong một năm có khả năng 0,3 ML nước sẽ không được tính phí.
6. Tỷ lệ R đối với đồng hồ nước dạng cơ và đồng hồ nước dạng điện từ tại Việt Nam
Tỷ lệ R (Q3/Q1) cụ thể đối với đồng hồ nước dạng cơ và đồng hồ nước dạng điện từ tại Việt Nam có thể thay đổi theo từng thời điểm và nhà sản xuất cụ thể. Thông tin này cần được cung cấp hoặc hoặc công bố bởi Nhà sản xuất đồng hồ (Hãng sản xuất) và được đánh giá từ đơn vị độc lập đáng tin cậy chẳng hạn như các tổ chức quản lý cung cấp nước tại Việt Nam.
Hệ số R (Q3/Q1) có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm chất lượng sản phẩm, quy trình kiểm tra và bảo dưỡng, và điều kiện sử dụng cụ thể. Để biết thông tin cụ thể về tỷ lệ R cho các loại đồng hồ nước tại Việt Nam, bạn nên liên hệ với nhà cung cấp đồng hồ nước và tra cứu trên Catalogue công bố của sản phẩm.
7. Một số đồng hồ đo nước có Tỷ lệ R cao tại Việt Nam
a. Đồng hồ điện từ Waterflux 3070 Krohne, R400
b. Đồng hồ thể tích 620C / 620MC Sensus, R400
c. Đồng hồ điện từ iPERL Sensus, R800
d. Đồng hồ siêu âm Cordonel Sensus, R1000
II. Giải thích từ ngữ ngành cấp nước theo tài liệu ĐLVN 17:2017
Hiện thị trường có nhiều cách giải thích từ ngữ chuyên ngành cấp nước không chính xác và thống nhất, điều này thường gây nhầm lẫn cho người bán hàng (không chuyên) và khách hàng (người sử dụng). Để hiểu và thống nhất tên gọi các thuật ngữ và từ ngữ chuyên ngành cấp nước, chúng ta hãy cùng tham khảo và sử dụng theo tài liệu ban hành bởi cơ quan quản lý là Đo Lường Việt Nam.
Các từ ngữ trong tài liệu này được hiểu như sau:
2.1 Đồng hồ đo nước
Bao gồm: đồng hồ nước lạnh cơ khí, đồng hồ nước lạnh có cơ cấu điện tử, đồng hồ nước nóng và đồng hồ nước chưa qua xử lý (sau đây gọi tắt là đồng hồ): là dụng cụ dùng để đo liên tiếp, ghi nhớ và hiển thị thể tích hoặc khối lượng nước đi qua bộ chuyển đổi đo ở điều kiện đo.
Note: Đồng hồ đo nước hay còn được gọi là đồng hồ đo lưu lượng
2.2 Bộ chuyển đổi đo
Là một bộ phận của đồng hồ để biến đổi lưu lượng, thể tích (hoặc khối lượng) nước cần đo thành các tín hiệu chuyển qua bộ đếm và cảm biến.
Note: Với đồng hồ điện từ còn được gọi là Converter (bộ chuyển đổi)
2.3 Đồng hồ kết hợp
Là đồng hồ bao gồm một đồng hồ lớn, một đồng hồ nhỏ và cơ cấu chuyển đổi, tuỳ theo giá trị của lưu lượng qua đồng hồ sẽ tự động chuyển dòng chảy đi qua đồng hồ nhỏ hoặc đồng hồ lớn hoặc đi qua cả hai đồng hồ.
Note: còn được gọi là đồng hồ mẹ bồng con
2.4 Cơ cấu điện tử
Là cơ cấu tạo thành từ các cụm lắp ráp điện tử và thực hiện một chức năng riêng biệt. Các cơ cấu điện tử thường được chế tạo từ các phần tử riêng lẻ và có thể được thử nghiệm độc lập với nhau.
2.5 Đồng hồ nước lạnh có cơ cấu điện tử
Là đồng hồ nước có bộ phận chỉ thị và một số hoặc tất cả các bộ phận cảm biến, tính toán, lưu trữ điện tử bao gồm các loại đồng hồ kiểu điện từ, siêu âm, vortex, coriolis…
2.6 Đồng hồ nước lạnh cơ khí
Là đồng hồ nước có bộ phận chỉ thị hoặc bộ phận tính toán, lưu trữ bằng cơ khí.
2.7 Đồng hồ đo nước chưa qua xử lý
Là đồng hồ để đo nước thuỷ lợi, nước tưới, nước giếng chưa qua xử lý.
Note: còn được gọi là đồng hồ đo nước thô
2.8 Đồng hồ nước nóng
Là đồng hồ đo nước có thể làm việc ở nhiệt độ lớn hơn 500C theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
2.9 Thiết bị chỉ thị:
Thiết bị chỉ thị thể tích hoặc khối lượng nước chảy qua đồng hồ.
2.10 Cảm biến
Là một bộ phận của của đồng hồ nước, có thể là một cái đĩa, píttông, bánh xe, tua bin, các điện cực trên đồng hồ điện tử hoặc thành phần khác có chức năng nhận biết lưu lượng dòng chảy hoặc thể tích của nước đi qua đồng hồ, được gọi là “cảm biến lưu lượng” hoặc “cảm biến thể tích”.
2.11 Nhiệt độ cho phép lớn nhất (MAT):
Nhiệt độ nước lớn nhất đồng hồ có thể chịu được liên tục trong điều kiện làm việc mà không ảnh hưởng tới đặc trưng đo lường.
2.12 Nhiệt độ làm việc nhỏ nhất (mAT):
Nhiệt độ nhỏ nhất đồng hồ có thể làm việc ổn định với áp suất bên trong, mà không giảm tính năng đo lường.
2.13 Áp suất danh định (PN):
Ký hiệu bằng số và là số đã được làm tròn để sử dụng với mục đích tham khảo.
2.14 Áp suất cho phép lớn nhất (MAP):
Áp suất bên trong lớn nhất đồng hồ có thể chịu được liên tục trong điều kiện làm việc mà không ảnh hưởng tới đặc trưng đo lường.
Ghi chú: Đối với nhiệt độ nằm trong khoảng (0 30)C, MAP là một số không đổi đối với các vật liệu được sử dụng hiện nay để làm vỏ đồng hồ. Đối với đồng hồ nước lạnh PN = MAP.
2.15 Áp suất làm việc nhỏ nhất (mAP):
Áp suất nhỏ nhất mà đồng hồ có thể làm việc ổn định trong điều kiện hoạt động danh định, mà không làm giảm tính năng đo lường.
2.16 Tổn thất áp suất:
Tổn thất áp suất gây ra bởi sự hiện diện của đồng hồ trên đường ống tại lưu lượng đã cho.
2.17 Cỡ danh định (DN)
lLà ký hiệu bằng số dùng chung cho tất cả các chi tiết của hệ thống đường ống. Đó là một số nguyên, được sử dụng để tham khảo và gần đúng với các kích thước xây dựng.
2.18 Phạm vi lưu lượng
Là khoảng được giới hạn bởi lưu lượng tối đa và lưu lượng tối thiểu trong đó đồng hồ không được vượt quá sai số cho phép lớn nhất (MPE). Khoảng này chia làm hai vùng là vùng trên, vùng dưới và được tách ra bởi lưu lượng chuyển tiếp.
2.19 Lưu lượng, Q
Là tỷ số giữa thể tích nước chảy qua đồng hồ và thời gian chảy qua đồng hồ của lượng nước đó.
2.20 Lưu lượng tối đa, Q4 (Qmax)
Lưu lượng lớn nhất mà tại đó đồng hồ phải hoạt động theo đúng yêu cầu trong một khoảng thời gian ngắn và có sai số nằm trong phạm vi sai số cho phép lớn nhất, duy trì đặc tính đo lường của chúng khi đồng hồ hoạt động trở lại điều tại kiện vận hành quy định.
2.21 Lưu lượng danh định, Q3 (Qn)
Lưu lượng cao nhất nằm trong điều kiện vận hành quy định, tại đó đồng hồ phải hoạt động theo đúng yêu cầu và có sai số nằm trong phạm vi sai số cho phép lớn nhất.
2.22 Lưu lượng chuyển tiếp, Q2 (Qt)
Lưu lượng nằm giữa lưu lượng danh định Q3 và lưu lượng tối thiểu Q1. Lưu lượng chuyển tiếp chia phạm vi lưu lượng thành hai vùng, vùng trên và vùng dưới, mỗi vùng được đặc trưng bởi sai số cho phép lớn nhất của chúng.
2.23 Lưu lượng tối thiểu, Q1 (Qmin)
Lưu lượng thấp nhất mà đồng hồ phải hoạt động theo đúng yêu cầu và có sai số nằm trong phạm vi sai số cho phép lớn nhất.
2.24 Lưu lượng chuyển đổi của đồng hồ kết hợp Qx:
Là lưu lượng mà tại đó dòng chảy đi qua đồng hồ lớn sẽ dừng khi lưu lượng giảm (Qx1) hoặc bắt đầu tăng (Qx2).
2.25 Vùng trên:
Phạm vi hoạt động của đồng hồ có lưu lượng nằm trong giới hạn Q2 ≤ Q ≤ Q4.
2.26 Vùng dưới:
Phạm vi hoạt động của đồng hồ có lưu lượng nằm trong giới hạn Q1 ≤ Q < Q2.
2.27 MPE:
Sai số cho phép lớn nhất.
2.28 EUT:
Thiết bị được thử nghiệm.
Thông tin về ĐLVN 17 : 2017
- ĐỒNG HỒ ĐO NƯỚC - QUY TRÌNH KIỂM ĐỊNH (Water meters - Verification procedure)
- ĐLVN 17 : 2017 thay thế ĐLVN 17 : 2009 và ĐLVN 251 : 2015.
- ĐLVN 17 : 2017 do Ban kỹ thuật đo lường TC 8 “Đo các đại lượng chất lỏng” biên soạn, Viện Đo lường Việt Nam đề nghị, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng ban hành.
⚓Vui lòng tải xuống tài liệu ĐLVN 17 : 2017
-----------------------------------------
- ⚜️ Cell phone/Zalo/Whatsapp: 091 8182 587
- ⚜️ Email: hoangcuong@lacvietco-jsc.com.vn
-----------------------------------------
